Internetbureau Rotterdam 
Dit bericht is geplaatst op zaterdag 23 januari 2010 om 09:00 in categorieën Column. Je kunt de reacties volgen via een RSS 2.0 feed. Je kunt een reactie plaatsen, of een trackback van je eigen site plaatsen.
Wiskundemeisjes
Ionica & Jeanine
Verbinders
In Column, door Ionica
Deze column staat vandaag in de Volkskrant.
Mijn vriend Peter kent overal mensen. Of je nu met hem door Usquert of Vlodrop loopt, hij komt altijd wel een bekende tegen. Zelf ontmoette ik Peter vijftien jaar geleden op Koninginnedag. Binnen vijf minuten zat hij zijn tas uit te pakken om me een single van Pulp te laten zien die hij net had gekocht. Pulp was in die tijd mijn lievelingsband en we waren vrijwel gelijk bevriend. Zo gaat het overal waar Peter komt: hij knoopt een praatje aan met een onbekende en weet meestal snel een raakvlak te vinden.
Peter maakt een praatje. Foto: Sebastiaan ter Burg
In zijn boek The tipping point (Het omslagpunt) noemt wetenschapsjournalist Malcolm Gladwell mensen als Peter verbinders. Deze verbinders spelen een belangrijke rol in sociale netwerken. Niet alleen sociologen, ook wiskundigen proberen te begrijpen hoe dat soort netwerken in elkaar zit. Eén vraag is bijvoorbeeld via hoeveel stappen twee willekeurige mensen in zo’n netwerk met elkaar verbonden zijn.
Experimenten wijzen erop dat de meeste mensen hooguit zes handdrukken van elkaar verwijderd zijn. Dat de verbindingen zo kort zijn is precies te danken aan mensen als Peter. Die verbinders hebben kennissen uit allerlei verschillende subculturen, via hen zijn een heleboel mensen in twee stappen met elkaar verbonden.
Verbinders komen ook voor in allerlei andere netwerken. Neem bijvoorbeeld luchthavens: vanaf de meeste vliegvelden vertrekken vliegtuigen naar een beperkt aantal steden. Een paar vliegvelden zijn juist verbonden met extreem veel steden. Slim, want zo zijn een heleboel steden vanaf elke luchthaven met slechts één overstap te bereiken, terwijl het totaal aantal vluchtroutes niet belachelijk groot is.
Amerikaanse vluchtroutes, zoek de verbinders
Maar terug naar mensen: Gladwell geeft in zijn boek een eenvoudige test om te zien of je zelf een verbinder bent. Hij heeft een lijst van 250 willekeurige achternamen gemaakt. Je moet bij elke naam nagaan hoeveel mensen je kent die zo heten (de test werkt waarschijnlijk niet zo goed als je slecht bent in namen). Gladwell deed de test met verschillende groepen. In elke groep zaten een paar mensen die ruim twee keer zoveel mensen kenden als de anderen: verbinders. De meeste mensen kenden ongeveer 30 of 40 mensen met namen uit de lijst persoonlijk. De verbinders haalden makkelijk 100 bekenden uit de lijst.
Een erg leuke test, maar er is een klein probleem, de lijst bestaat uit Amerikaanse namen - ook in de Nederlandse vertaling. Volgens die test zijn er waarschijnlijk maar heel weinig verbinders in Nederland, de meeste Nederlanders kennen nu eenmaal geen Butlers of Snows. Op mijn verzoek toverde Matthijs Brouwer van het Meertens Instituut een lijst van 250 willekeurige namen uit de Nederlandse Familienamendatabank. Hieronder vind je die lijst. Hoeveel mensen ken jij daarvan? Als je twee “Aaltens†kent, dan tel je die voor twee personen. Zelf kom ik tot iets minder dan 40.
Ik heb de test nog niet aan Peter kunnen geven. Hij lift op dit moment met een caravan door Duitsland (projectnaam: trekhaak gezocht). Ongetwijfeld leert hij weer een heleboel mensen kennen.
250 Achternamen
Aalten, Akin, Albers Arango Ramirez, Ardon, Bakker, Balasooriyan, Bastiaans, Beekhuis, Beuving, Blekkink, Blom, Boeren, Boersma, Bosten, Broere, Broerze, Buijs, Buitenhuis, Buitenrust Hettema, Bulduk, Busquet, Caspers, Çetin, Cleef, Cornuit, Correa, De Bruijn, De Bruin, De Graaf, De Jager, De Jong, de Kleuver, de la Fuente Gonzales, De Waal, de Weerd, de Wilde Granada, Demirel, den Adel, den Herder, den Otter, Dootjes, Driessen, Eijsberg, El Ayachi, El-Awadi, Elsthout, Ensink, Faber, Flach, Freijters, Funcke, Gangadin, Geraets, Gerritsen, Gielissen, Gorter, Grooten, Haag, Hansler, Hartveld, Hassan, Hegh, Heijerman, Hendrix, Hermans, Hoek, Hogenhuis, Hol, Holla, Honders, Houtman, Hovestadt, Huizer, Hulshof, Hutjens, Isbouts, Jager, Jagersma, Janosik, Janssen, Jongeneelen, Jongsma, Kamphuis, Karakus, Kariman, Ketting, Klaassens, Klein Klouwenberg, Klerks, Kloosterman, Kluth, Koene, Kolkman, Kooistra, Koopman, Koppers, Kors, Kramer, Kubbenga, Kuyck, Lachman, Lamers, Lavin Garcia, Leemhuis, Leurs, Leutscher, Ligtenberg, Lucassen, Luijten, Maniaga, Mannaerts, Maria, Markes, Marsman, Melters, Michels, Mizab, Moezelaar, Mondt, Monk, Moreno Fortunato, Muntjewerf, Musters, Nauta, Neef, Nelissen, Nieuwenweg, Nolten, Nootebos, Oldenburger, Op de Kamp, Oud, Özgültekin, Peeters, Peters, Pieterse, Pilz, Platje, Pool, Posch, Post, Postma, Reestman, Reinsma, Resoort, Romijn, Roose, Schalken, Schellen, Scheppink, Scholl, Scholten, Schoonderbeek, Schriever, Seen, Sentges, Silva Lizardo, Slabbers, Slikkerveer, Slootweg, Smale, Smeets, Smit, Snellings, Snijder, Špiritović, Steller, Stempher, Steur, Stolz, Stuiver, Swaab, Sweere, Teunisse, Tuna, Uchtmann, van Aalst, Van Alphen, Van Bakel, Van Bladel, Van Bussel, Van Buuren, van Cuijk, van de Burgt, Van De Kamp, van de Kraats, Van de Stadt, Van de Ven, Van de Voordt, Van de Weert, Van Den Brink, van den Maagdenberg, van der Bijl, van der Klip, van der Leeden, van der Maat, Van der Meer, van der Meijden, van der Noll, van der Schaaf, Van der Ven, van der Vlag, Van der Wel, van der Zijden, Van Dijk, van Dorland, van Dort, Van Eck, Van Ee, Van Empel, Van Engelshoven, Van Hees, van Herel, Van Kempen, Van Leeuwen, van Lune, Van Oort, van Orsouw, Van Pelt, van Riswick, van Spelde, van Staveren, Van Straten, Van Veldhoven, Van Vugt, van Waardenburg, Van Werkhoven, van Westerneng, van Wouw, Veldkamp, Verdoes, Verlaan, Vink, Visser, Vleeshouwers, Vos, Vugts, Weeting, Weggelaar, Westerop, Wiegeraad, Willenborg, Winsavi Francisco, Witbreuk, Wormsbecher, Wortel, Yang, Yong, Zengin.
zaterdag 23 januari 2010 om 10:09
Paul Erdős somehow comes to mind.
http://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Erd%C5%91s
zaterdag 23 januari 2010 om 10:17
Erg grappig. Ik kom tot 1 zelfs als ik toesta 'van ...' 'van de ...' en 'van der ...' het zelfde te rekenen. Mag ik mijn familienaam meerekenen dan ken ik ruim veertig mensen op de lijst.
Verbazender vind ik dat ik de achternamen van (de rest) van mijn bekenden totaal niet aan tref. Heeft de theorie hier ook een antwoord op?
Onlangs zag ik de film 'My date with Drew' waarin een facet van de theorie gebruikt word om de hoofdpersoon binnen twee maanden aan een 'date' met Drew Barymore te helpen. De date zou lukken zodra er minder dan zes handdrukken tussen Drew en deze Fan zitten.
zaterdag 23 januari 2010 om 12:49
Beste meisjes
als gepensioneerde fysiotherapeut op een voormalig eiland (wieringen) waar wij inmiddels 30 jaar wonen, ken ik erg veel mensen.
probleempje: in het telefoonboek van den Oever (ongeveer 2500 inwoners) staan 38 Bakkers vermeld. die hebben veelal echtgenotes en kinderen. Hippolytushoef erbij: nog eens 29 vermeldingen. en ik ken ze bijna allemaal. is 67 x 1 1/2 (?)is 100 mensen met de naam Bakker.
neem mijn eigen zeer algemeen voorkomende naam (slechts drie familieleden) erbij dan kom ik aan aan nog eens 30 (?)
aangezien hier een paar grote families de Jong wonen schiet dat lekker op.
kom ik zomaar aan tweehonderd kennisnamen.
maar een verbinder? Nou neuh. een verbondene, wellicht. en verbonden met dit 'eiland', ja dat ook.
een praatje aanknopen met een onbekende in den vreemde doe ik maar zelden. niks verbinder dus.
h.g.f visser
parklaan 35 1777 BA
hippolytushoef
zaterdag 23 januari 2010 om 14:46
Ik kom op rond de 55. En dan tel ik mensen als "kennen" als ik wel eens een echt praatje met ze heb gemaakt (ook als dat lang geleden was, met klasgenoten bijvoorbeeld) en als ik zeker weet dat zij ook weten wie ik ben.
zaterdag 23 januari 2010 om 19:30
Heb een beetje hetzelfde probleem als Gijs. Ik ken een familie Van Dijk, Noorse broerderschap. Mag ik dat voor 11 rekenen of is dat toch slechts "1".
En ik ben leerkracht.... Tja... ken dus heel veel mensen maar "kennen" en "kennen" is twee.
Meer spelregels voor dit, overigens erg leuke experimentje, graag.
zaterdag 23 januari 2010 om 20:10
Los van de lijst Vlaamse namen die we nog moeten verzinnen!
zaterdag 23 januari 2010 om 22:02
In volendam zou dit niet werken nee...
zondag 24 januari 2010 om 00:50
Ik zie direct al drie namen van Leidse wiskundigen in dit lijstje, goed of bijna goed: Kloosterman, Peters, Van der Ven -- wie maakt het lijstje af?
zondag 24 januari 2010 om 09:47
De regels
Nog iets meer over de regels (daar had ik geen plek voor in de column, het was al proppen om de namen erin te passen). Gladwell definiëert "kennen" vrij ruim: iedereen waarmee je wel eens een praatje hebt gemaakt waarbij je je wederzijds hebt voorgesteld. Zelf was ik vergeten oud-klasgenoten te tellen, ik heb alleen mensen genomen waarmee ik de afgelopen jaren contact heb gehad.
De test is eigenlijk bedoeld om met een groep min of meer vergelijkbare menensen tegelijk te doen: bijvoorbeeld met een clubje studenten, een congreszaal leraren of wat vrienden van dezelfde leeftijd. Het maakt dan ook niet zoveel uit hoe je "kennen" definiëert, als iedereen in de groep maar hetzelfde telt.
Ik kreeg trouwens allemaal emails en sms-jes van teleurgestelde vrienden die meldden dat ze niet verder komen dan een stuk of 20. Terwijl ze zelf hoopten een verbinder te zijn...
@Gijs
Waarschijnlijk kent u ook een groot deel van de bewoners van Wieringen met andere achternamen. U kent door uw beroep en doordat u in een hechte gemeenschap zit nu eenmaal veel mensen. U bent misschien een lokale verbinder.
@Irene
Lastig... Als je sowieso veel families en mensen kent, dan zou ik ze allemaal meetellen. Als dit de enige grote familie is die je kent, dan niet.
@Jan
Vergeet Smeets niet ;-)
zondag 24 januari 2010 om 10:02
Beste Ionica, In je column over 'verbinders' heb je het over een Nederlandse vertaling van The Tipping Point. Ik neem niet aan dat dat boek zichzelf heeft vertaald? M.a.w.: zou je in het vervolg de naam van de vertaler (en trouwens hier ook de uitgever) erbij willen noemen?
Overigens komt zeer binnenkort bij uitgeverij Balans het boek "Connected!" van Christakis & Fowler uit, dat ook over (sociale) netwerken gaat. (En dat door mij is vertaald, vandaar ...) M.vr.gr., Mieke
zondag 24 januari 2010 om 10:12
@Mieke: Voor de volledigheid: de vertaler die de lijst nÃet had vertaald is Marjolijn Stoltenkamp.
Bij boekrecensies zal ik voortaan de vertaler noemen, daarbij geef ik ook altijd informatie als uitgever, verkoopprijs en aantal pagina's. Bij een column doe ik dat niet: ik schrijf daar alleen over de inhoud van het boek en degene die het bedacht heeft.
zondag 24 januari 2010 om 11:50
een leuk experiment, zoals alle wiskunde items.
Wel heb ik de schrijfwijze van de namen ruim genomen want per streek zijn er verschillen.
Hendrix bv ,in mijn kring komt hendrikx en ook hendrikse voor,net als Janssen met één S of Kamphuys
en dan kom ik op een aardige 60 zou ik de lijst strikt aan houden op amper de helft
zondag 24 januari 2010 om 13:53
Beste Ionica,
Je presenteert de interessante stelling dat je dankzij een beperkt aantal 'verbinders' makkelijk contact kunt krijgen met de hele wereld. Maar hoeveel moeilijker zou het nu zijn zònder verbinders, dus als het aantal contacten uniform verdeeld zou zijn? En wat is de invloed van het _aantal_ verbinders? M.a.w. ik zou wat meer gevoel willen krijgen voor de grootte van het effect.
Groeten, Marcel
zondag 24 januari 2010 om 20:35
[...] zijn naar ‘de ziel van het Ruhrgebied’. Afgelopen zaterdag schreef columniste Ionica Smeets in de Volkskrant ‘Wiskundemeisjes’. Dat is Peter. Zoeken naar nieuwe [...]
maandag 25 januari 2010 om 01:09
Hihi, wat grappig: ik ken Peter ook. :-D Leuk en interessant hoe vreemd lijntjes kunnen lopen; ik volg jullie column vanuit m'n interesse als theoretisch physicus maar ken Peter juist weer via een totaal ander kanaal, n.l. de muziek industrie. Dat tekent wellicht de essentiële positie van verbinders voor de 6-handdrukken hypothese waarin 'Peter's essentieel zijn...
Met een score van 51 kom ik niet (significant) tot de status 'verbinder'...
maandag 25 januari 2010 om 08:46
Een lijst met Vlaamse familienamen zou ook leuk zijn. Helaas kom ik momenteel uit op nul :(
maandag 25 januari 2010 om 09:15
Als Vlaming kom ik aan 5 ;) Er staan wel een aantal namen tussen die in Vlaanderen ook redelijk voorkomen, maar een volledige lijst voor ons zou ook handig zijn ja.
maandag 25 januari 2010 om 14:12
Als Amsterdammer gebruik ik eigenlijk nauwelijks familie-namen, maar bijna alleen voornamen. Van mijn leerlingen tot de dame achter de bar, en van de eigenaresse van de supermarkt tot de buren, ik weet hun voornamen wel maar de achternaam zelden.
maandag 25 januari 2010 om 14:29
Volgens deze test zou ik een verbinder zijn. Dat ben ik niet. Ik ben een kluizenaar met een goed geheugen.
dinsdag 26 januari 2010 om 00:14
Is niet elke leraar al snel een verbinder?
dinsdag 26 januari 2010 om 00:45
Social comments and analytics for this post...
This post was mentioned on Twitter by jamiesquarters: Ben jij een 'verbinder'? http://bit.ly/6tAX5u ...als ik *alle* namen in het artikel tel kom ik op 32 ;-)...
dinsdag 26 januari 2010 om 09:24
[...] Dit blogartikel was vermeld op Twitter door Piek, sara, Patrick Sanwikarja, Merelyn Flach, jamie en anderen. jamie heeft gezegd: Ben jij een 'verbinder'? http://bit.ly/6tAX5u ...als ik *alle* namen in het artikel tel kom ik op 32 ;-) [...]
woensdag 27 januari 2010 om 00:12
33. Maar dan reken ik de dierenarts mee.
zondag 31 januari 2010 om 21:06
het fenomeen is in de sociologie beschreven als 'the strength of weak ties'. Onderzocht is hoe mensen aan een nieuwe baan kwamen, dit lukte vaker via vage kennissen dan via hun directe vriendenkring.
vrijdag 5 februari 2010 om 19:41
[...] man die kon rekenen en blijft het archief van Volkskrantcolumns een feest (deze bijvoorbeeld, of deze). En dan heb ik nog niet eens de rekenpuzzels genoemd. Maar ach, je kunt blijven citeren uit een [...]