Wiskundemeisjes

Als je na alle fruitgrapjes iets serieuzers wilt lezen, dan staat er een aardig artikel op Kennislink over Terence Tao. In augustus kreeg de 31-jarige wiskundige al de Fields Medal als een van de jongste winnaars ooit (dit feit werd een beetje ondergesneeuwd door de weigering van Perelman). Op 19 september was hij een van de 25 winnaars van een MacArthur Fellowship. Het grappige is dat deze prijs helemaal niet speciaal voor wiskunde is, maar voor mensen met originele ideeën in hun werk op welk vakgebied dan ook. Hier was Terence Tao ook een van de jongere winnaars, tussen muzikanten, kunstenaars en wetenschappers.

In de comments op een eerdere post verschenen om een volslagen onduidelijke reden opeens allerlei wiskunde & fruit grapjes van Vincent en Tammo Jan. We maken er maar een nieuwe post van, zodat iedereen die zich niet bemoeit met discussies in de comments ook kan meegenieten.

Vincent schreef:

Wat is rood en sigma-additief?

Wat is oranje en golft op en neer?

Het is oranje en wordt ook wel nulpunt genoemd?

Het is beige/grijsachtig, stinkt en is een van de grootste onopgeloste problemen uit de wiskunde.

Het is groen van buiten, rood van binnen en als je het met een matrix vermenigvuldigt komt hij er weer 2 keer zelf uit

Het heeft een inproduct, is compleet en bevat de meeste vitamines

Ok… we generaliseren het begrip fruit hier een beetje…

Leef je uit!

(Jeanine)

Anne-Wil Hop mailde ons twee leuke jaren zeventig liedjes over vermenigvuldigen: Three is a magic number en I got six.

I got six in my right hand,
Six in my left hand,
Six on my head.
And you got six in your pocket.
Put 'em all on the floor - that's 24.
Six time four is 24, four times six

Ze komen van Schoolhouse Rock en op de site staan nog veel meer teksten, heeft iemand de andere liedjes?

(Ionica)

Gisteren was het grote wiskundetoernooi in Nijmegen, dat we al aankondigden in Een leuke opgave. Lees daar ook de reactie van deelneemster Johanneke, die helaas niet in de prijzen viel. Ruben van den Brink, de organisator van dit evenement, had ook wetenschapsjournalisten uitgenodigd om mee te doen aan het toernooi. Arnout Jaspers (de nieuwe hoofdredacteur van Pythagoras), Joep Engels (Trouw) en Pim van Tend namen de uitdaging aan. De onderstaande tekst heb ik gekopieerd uit het persbericht van RU-voorlichter en mede-organisator Iris Roggema (het is immers weekend).

Wetenschapsjournalisten Joep Engels, Arnout Jaspers en Pim van Tend hebben vanochtend aan de Radboud Universiteit Nijmegen de eer van de wetenschapsjournalisten hoog gehouden met een alleszins redelijke score van 280 punten uit 500. Het team wist in een uur twaalf wiskundevraagstukken uit de wiskunde-estafette voor middelbare scholieren correct te beantwoorden. De middagcompetitie - bestaande uit een cryptografievraagstuk - liet het team aan zich voorbij gaan.

De winnaars - jonge bollebozen uit Heemstede - wisten 430 punten te vergaren. De journalisten eindigden in de middenmoot. "Het voelt echt als vroeger - zo lang ingespannen achter elkaar nadenken," zei een zichtbaar vermoeide Joep Engels achteraf. Hij leverde overigens een opmerkelijk hoge bijdrage aan het puntentotaal.

Het was de vijftiende keer dat de afdeling Wiskunde deze scholierenwedstrijd organiseerde. De wiskundewedstrijd bestaat uit twee onderdelen: een tactische estafette van 20 vraagstukken in de ochtend en Sum of us; een groot complex redeneerprobleem in de middag. Dit jaar was daarvan het onderwerp cryptografie, geheimtaal. De winnaars van de Estafette én de winaars van Sum of Us winnen een vierdaagse reis naar Cambridge, de stad van Newton, vader van de moderne wiskunde.

Om de prestatie van de journalisten beter op waarde te kunnen schatten, kun je de opgaven ook zelf proberen. Je hebt een uur. En nou niet meteen gaan spieken!

Opgaven wiskundetoernooi (pdf)

Uitwerkingen wiskundetoernooi (pdf)

(Ionica)

ps De ranglijst was nog niet bekend toen dit persbericht verstuurd werd. Even later bleek dat de wetenschapsjournalisten niet in de middenmoot waren beland, maar in de top tien! Lees ook het stukje Middenmoot dat Arnout Jaspers schreef over deze dag.

Dirk van Delft brengt in zijn nieuwe boek De toppen van het kunnen - Nederlandse wetenschappers over hun drijfveren en werk 21 portretten van Nederlandse topwetenschappers samen. Een aantal hiervan is eerder verschenen in de bijlage Wetenschap & Onderwijs van NRC Handelsblad, een deel is nieuw.

De portretten bestaan elk uit twee delen: er wordt begrijpelijk uitgelegd waar de topwetenschapper in kwestie mee bezig is, maar ook wordt aandacht besteed aan zijn persoonlijke leven: zijn achtergrond en gezinssituatie, maar ook voorkeuren voor een werkomgeving met of juist zonder veel aio's, opgesloten in een werkkamer of juist op expeditie naar verre oorden.

Wiskundige Hendrik Lenstra is één van de topwetenschappers die een hoofdstuk krijgen in het boek. Hij vertelt aanstekelijk over getaltheorie en over het verloop van zijn carrière. Een mooi citaat wil ik jullie niet onthouden:
Sommigen vinden het prachtig dat cryptografische toepassingen geld opleveren, maar persoonlijk vind ik het leuker als nieuwe getaltheorie toepassingen om zeep helpt. Bij lezingen mag ik graag de bad guy spelen. Jongens, zeg ik, hier ligt een prachtkans. Onze getaltheorie kan in haar oude zuivere glorie worden hersteld als je laat zien dat ook de grootste getallen efficiënt in priemfactoren zijn te ontbinden. Zijn we die banken eindelijk weer kwijt, heerlijk onder ons, weg met de varkens die in ons rozentuintje wroeten.

Uit al de portretten spreekt enthousiasme voor het vak. Andere bèta-wetenschappers die aan de orde komen zijn bijvoorbeeld Gerard 't Hooft, Ewine van Dishoeck, Jos Engelen en Robbert Dijkgraaf. Een echte aanrader!

(Jeanine)

Het tijdschrift Pythagoras viel vandaag bij mij in de bus en daar staat zo'n leuke rekenprijsvraag in! De vraag draait om zogenaamde Coster-getallen die Matthijs Coster speciaal voor deze prijsvraag bedacht.

Een Coster-getal is een geheel getal dat je met +, -, x en : kunt maken uit zijn eigen cijfers, waarbij elk cijfer precies twee keer wordt gebruikt. In de berekening mag je de rekenvolgorde zelf bepalen, je mag dus haakjes zetten zoveel je wilt. 'Cijfers plakken' (bijvoorbeeld van een 1 en een 2 het getal 12 maken) is niet toegestaan.

Voorbeelden van Coster-getallen zijn:

25 = 5 x 5 +2 - 2 en 256 = (2 x 5 + 6) x (2 x 5 + 6).

De opdracht is nu om een zo groot mogelijk Coster-getal te zoeken. De redactie geeft een voorzet met

127750 = 5 x 5 x 7 x (7 x (7 x (7 x 2 +1) -1) +2) + 0 + 0.

De oplossingen moeten pas januari volgend jaar ingeleverd worden, dus er is flink tijd om te puzzelen. Zijn er slimme manieren om Coster-getallen te zoeken? Moet je getallen met veel of juist weinig delers gebruiken of maakt dat niets uit? Is een groot Coster-getal vinden een kwestie van geluk hebben of slim zijn?

Ik heb net even wat dingen geprobeerd op de achterkant van een envelop en ik kwam vrij snel tot

59049 = 9 x 9 x 9 x 9 x (5+4) x (5-4) + 0 + 0.

Wie kan het beter? We beloven plechtig om geen oplossingen van onze lezers in te sturen, dat mogen jullie zelf doen!

(Ionica)

Vanmiddag verdedigt Joost Batenburg zijn proefschrift Network Flow Algorithms for Discrete Tomography. Simpel gezegd lijkt zijn onderzoek op het oplossen van een Japanse puzzel: voor een aantal richtingen weet je hoeveel zwarte vlakjes (bijvoorbeeld atomen) er in die richting te zien zijn. Met zo weinig mogelijk gegevens probeer je een reconstructie te maken van het object waar je doorheen kijkt. Toepassingen liggen bijvoorbeeld in de medische wereld en het slijpen van diamanten.
Joost legt zelf op kennislink duidelijk uit waar zijn onderzoek over gaat, dus dat hoeven we hier niet nog eens over te doen. Ook het Leidse universiteitsblad Mare besteedde deze week aandacht aan zijn onderzoek.

Joost, veel succes vanmiddag op de verdediging!

(Jeanine)

Komende donderdag gaat het Biografisch Woordenboek van Nederlandse Wiskundigen (BWNW) online. Dit woordenboek bestaat uit korte levensschetsen van Nederlandse wiskundigen ten dienste van docenten die hun college willen verluchtigen of verrijken, studenten en scholieren die op zoek zijn naar materiaal voor een werkstuk, en wetenschapsjournalisten. Dus als je alles wilt weten over L.E.J. Brouwer, Christiaan Huygens, of Thomas Stieltjes (en wie wil dat nou niet?), kijk dan vanaf donderdag op www.bwnw.nl. Hier zie je Alex van den Brandhof aan het werk voor de site.

De opening van de website vindt 21 september plaats op het CWI en er is een afwisselend middagprogramma georganiseerd.

Programma:
15.00-15.05 Alex van den Brandhof (Vossiusgymnasium Amsterdam): Over het Biografisch Woordenboek van Nederlandse Wiskundigen. In het kader van het NWO-project 'Leraar in Onderzoek', bedoeld voor wiskundedocenten in het middelbaar onderwijs, voerde Alex van den Brandhof, leraar wiskunde aan het Vossiusgymnasium te Amsterdam, de eerste fase van de totstandkoming van het woordenboek uit.
15.05-15.35 Teun Koetsier (VU Amsterdam): L.E.J. Brouwer en Arthur Schopenhauer, een vergelijking. Brouwers mystieke kant wordt door velen als wonderlijk beschouwd. In deze bijdrage aan de biografie van L.E.J. Brouwer wordt betoogd dat er grote overeenkomsten bestaan tussen het denken van Brouwer zoals dat onder meer naar voren komt in zijn boek 'Leven kunst en mystiek', en dat van Arthur Schopenhauer.
15.35-15.40 Jan Karel Lenstra (directeur van het CWI): Opening van de BWNW website. De opening vindt plaats in aanwezigheid van Hendrik Lenstra Jr., die bij het BWNW project een belangrijke stimulerende rol heeft gespeeld.
15.40 Borrel

Om jullie nog meer te motiveren om naar deze middag te gaan, hebben we een leuke vakantiefoto van Alex van den Brandhof bemachtigd (de wiskundemeisjes staan voor niets)!

(Ionica)